|
Kaynak : Dersim Dergisi
Yil 5 Sayi 9
Subat 1999 Istanbul
Sayfa: 52-59
OESE VERE LOCINE
Cemal TAÅž
Qeseykerdoğ: Sey Xıdıro Khuresıc
SAAN AÄžA
Saan Ağa, Bextera ra lace Usıv Ağay bi. Dewanâ
Xozat de Bâspuxar vane bone xo uca de bi. Vişt u di
serra de bi. Zaf zerrevâsai bi, derde herkesi de ber-
beene. Hama Pie xo Usıv Ağa zaf zerrepet bi. Huk-
mati ke Dersim de qeraqoli day vırastene, ez vişt şer-
re biya. Ostore de Saan Ağay eşt bi xeğ bi, mı o waxt
ostore Saan AÄŸay re seiÅŸine kerdene. Qereqole ki
Khala de dabi vırastene. Usan Ağaâ Khala, Saan
AÄŸay re xebere rusne, vatke:
-Cendermane qeraqoli çenâke ma pegurete, qes-
to cı kerdo. Ma sime basquniye, cender-
mey kisti. Ma kotime çheke sıma ki pheş-
ti made.
Sey Rıza, hire roc de re Saan Ağay re
mektube rusneno, vano:
-Kefene xo sere xoro pıresne, Zeynel
be Raybere Qopi meverde lewe xo, tey
mefetelie.
Cepe ma Koâ Sıncıke bi, cepe Sey Rı-
zay ki Koe Bokıre bi. Roce; ko de zonie
vore vora. Sodır lâle ra Saan Ağay mire
vatke:
-Ostori bönce teber, doç de pebıce bı-
rame, ez serba lace dede xo biya xeÄŸ, ya
kiste ya weÅŸe, nezana.
Ma gınayme rae, jüo de Bexterıc made ro, hona
cenco, kitabe teyo, dewreÅŸine keno, vano:
-No kitap terefâ Heqi ra mire ğeyip ra amo.
Ma ke veciayme cepe Sıncıke. Ko de rece qoliga
ame verde ra vore pısqıta beliye. exro ke Zeynele
Ali qol gureto şiyo, des u haut qoligâ mekera eskeri
kelepur kerdâ arde berde Qenda. Saan Ağa mara bır-
ya ra hete Kemere Aliqadıri ro şi terefâ Mendıke. Ha-
ma, qâwğa jubin gureto, zâ gârmi girina. VVertâ vore
de ostor mı dest de ro, jüo de Nenıkıc be jü Khuresı-
cia levve mide re. Xafıl de ağır makina vat ke: "gır,
gırr, gırr ". O Nenıkıc vverte mara til bi gınavvaro.
Khurâsıci pasqulâ herd de dâpıro vatke:
-Lace çhınay karni töre vatke: 'raurze xo ser'.
Exro ke qersune gına baji, herme de çelkerdo.
Ma hata verasan uca mendime, veng ama, vane:
-5aan Ağa vano: 'Ostori biçere hete Gerreka Sov-
gi ro bere Sovge'.
Ma kotime raâ sime Sovge, siliye vorena, çelpe-
sugia. Ma sime Sovge ke Saan Ağa hao çe Sile Kupi
de meymano. Cıre di teni bızâk serebırnâ kerde ka-
bab. Mılet dorme de ronistaiyo, mobet kenâ. Saan
AÄŸa vacia Sile Kupi de, vat:
-Lace çınay, to sona levve Cevdet Sunay yena, hu-
rendya ma cıre vana, esker ma tareme keno.
Silo Kup vano:
-Saan Ağa, heq bo pir bo, ez ç/e henen nekena.
Ez sona eskeri ver fetelina ke demişe mı mebe, xore
dewa xode ret vınderi.
Saan AÄŸay vat:
-Ma, ey ro töre meymanime, vere ad ire tode töre
qesade kotie nena vatene. No ca-
maat saad bo, mesto birro yine ke
teselia xo mara gurete, sıre eno to.
To vana, ez demiş mebi, mı ret
verdane, ne ?
Saan AÄŸay be havalana kote
vırniya eskeri di hirâ taxım çheki,
pusaley, di qati cıli arde. Cıli; etle
Kırmancane, eskâr berde, yi kote
vırniyâ tâpia cıra gurete.
Ma, a sodır vâştime ra sime
Koâ VVertey. Zâynel be havalana
golige ke ebe bara mekera ra ke-
lepur kerde arde, tevverte de bare-
kerde her keşi hâsa xo gureta. VVe-
li Ağa ki tey şiyo ostore yire veto, jü qatıre ki Saan
Ağay râ vete, hama Saani nâgurete, vatke:
-Ez rajiya, hâsa mı bıdere Zeynel Ağay, ma kotim
herb, ez golige se bıkeri ?
Ma, roce Derâ Arây de mendime, esker ama Bi-
rike. Bırazae Sey Rızay Duzgın ki ucao. Qâwğa biye
tera, ma barkerd ke sime Tılage. Esker ke bi zade yi-
ne marâ vatke: 'Niya serra sere Mığara Zağgey'.
Sey Rıza, raa Saan Ağay Pino
Ma ke sime Tılage, Saan Ağay vatke:
-lirce, Sey Rıza cor Koe Bokore de ro sime uca.
Sey Rızay Koe Bokıre de xo dardo we, golıme
Şıxhesen de fıtıq esto, qora de ki suji esto biyo kud,
neşikino bıfetelio. Dede Saan Ağay Alisan Ağa ki
ucao, Alisan Ağa Saan ağay ra xırt bi. Se ke ma ve-
ciayme diar, thiyarey hawa ra veciay. Buvvbey nay
Tılage ra, dewe vverte mız u duman de verdee. Saan
Sey Rıza, hire roc
de râ Saan Ağay re
mektube rusneno,
vano:
-Kefene xo sere
xoro pıresne,
Zeynel be Raybere
Qopi meverde fewe
xo, tey mefetelie.
AÄŸay vatke:
-Sime dewe belkia mılet qırkerd, ala se keyme.
Ma sime Tılage, Xıde Phırke kokımo, herdisa xo
verda sene xo ser. Xıdır cera Saan Ağay, cıre vat:
-Saan Ağa, Saan Ağa..! Çe to sen bo, to qe Heqi
ra netersa, to qe Heq neard xo viri. To neşkia cıre va-
ce no feqıro, nine ni bone mı bumbe kerdi, cor de
rıznay mı sen.
Saan AÄŸay vatke:
-Xıdır, qusur de sermeke, fame mira vecia, mı
famnekerd ke cıre vaci.
A roce ma Tılage de mendime, bi sodır ma çe xo
barkerdi, berdi Dere Zımayıge. Uca vvarey estâ, bi
peroc, mı zengie ostore Saan Ağay serra kerd. Osto-
re Saan AÄŸay bexo awe kerdene xoro, ma ke ostor
kerd avve, yi xo vverte avva de lebetna, awe este xo,
cor veng ama, vengdane, vatke:
-Bokıre ra vengdane, vana: 'Eskere Muhafız Ela-
iya OereÄŸlani, nao ama Birike, Saan AÄŸa ke koti de
ro mefındero bero'.
Saan Ağa nişt ostori, Lace Phırcoy ki çheki gıre-
day, mı be yi pea, Saan Ağay dıma sime. Saan Ağay
mire vatke:
- Mı dıma be, ez ke siya Mıxeşige, pe şüya bona
de ostori uca verdana. Çante fisega be dürbüna uca
nana ro, ostor ki Merge de gıredana, to ke ama uca
lewe de vınde.
Ez vecia ser siya, mı serkerd ke Saan hao zıng-
teyna vecio Kerte Birike. Hama, exro ke Elaiya Cev-
deti na het ro ama xebera ma çina. Bokıre ra Alisan
AÄŸay veng da, vat ke:
-Saan Ağa meso, vırnia to de bırr esto.
Ez ki durbine de serkena. Saan AÄŸay famkerd ke
Alisan AÄŸa aravki qeseykeno, dema esker dorme de
ro. Fes u puşia xo este bırri ser, xo sana kınar, uca pit.
Uca pino ke esker ke fes u puÅŸie diye, heni zano ke
Saan AÄŸao. Tufong nano uca ra, Saan AÄŸa ki huren-
dia eskeri dozkero, o ki tufong berco eskeri. Veng gı-
na tufong ro, qewÄŸa ke jubin guret, di hire eskeri na
hete mı ser gındır bi.
Ostor, cor Merge de gıredaiyo, eskeri dorme os-
tori guret ke pebıce re. Ostori ebe pasqulana di nefe-
ri kisti eÅŸti herd. Cor de esker veng dano jubin, ez
heşina pe,'vane: "3. bölük qumandani vano: 'demi-
ÅŸe ostori mebe hata ke ez ama' ". Se ke qumandan
ama, ostor peguret. Uca levve eskera de, di kokıme
Kirmanca este, jü herdisıno name xo Poro, jü re ki
vane Tope Albegi. Yüzbaşı' yina ra perskeno, vano:
- No ostore kamio ?
Yi, Tırk ki nezane, jüane ma wa cüab dane, vane:
-Ostore Saan AÄŸayo.
Eskera yi di kokıme ma uca de sungikerdi.
Esker ke hurendia Saan AÄŸay dozkerde, yi a fes u
puşia xo gurete, pe Mıxeşige ro Çala Xoriye ro vverte
bırr ro ama pe bonane çe Turabi. Uca ra veng u mı
da, vatke:
-Vera mı be.
Ez siya resta cı ke çime Saan be, e Lace Phırçoy
biye pırre goni. Mı dest kerd çıma ra, tene ke mend,
Saan i mire vatke:
-Tufonge mı bıce.
Mı tufong guret xo dest ke ze kıla adıri veseno.
Ses destey fisega ra jü deste mendo. Saan Ağay ağa-
ra xo piste sımıte, Mı vat:
- Saan AÄŸa, ostor hao rema.
Saan AÄŸay vatke:
-Ez nana yüzbaşı ra.
Nişane vverte mendosa de gurete tey onte, yüz-
başi gındır bi. Ostor şi kot vverte goliga, eskera goli-
gi tede sanay xo ver, sanay ko. Mı vatke:
-Saan AÄŸa ostar berd, bale pane geberke.
Saan AÄŸay vat:
-Se pahi, çe vesae, ostor e pıranaişo?
O, ostor ze mordema bi. Roce tenga de to ke bı-
biyene, o pe to de merrediene ra nınge xo estene to
ser, hân vınetene, qersune ke ame, yi pe to de xo dar-
dene vve.
Ma roca bine barkerd, hurendia xo vurne. Phonc
çe ma este, her çe de çarige non esto, des u di qati
cıli este. Hama a dere ro goligi negurine. Sare ucay
ra jü Cemşi eşt bi, jü ki Comerd eşt bi Cömerdi ma
bonane xo neverdayme, terseene, vatene: "Esker bo-
nane mı vesneno".
Koe Sultan Babay de non qedia, Saan AÄŸa ama
uca. Bine Tılage de pirde eşti bi, demdai bi, ma pıro
vışiayme bover. En mığara girse dee ma, sime kotime
Mığara Sırpati. Avve berda pe mığara ro çerexna, ve-
re çeber de ze çırtıke erzena. Vırniye de ki des u
phonc basamağa xo este. imame Laçi jü ki Şıxhesen
amay levve ma. Ma, Çhemi sero dara ra pırd gıreda.
Roce tufong ercia, Saan AÄŸay vatke:
-Sıma ita vındere, Ez, Weliağa, jü ki Meme Hüre
sonime Gogane. Ewro hata san esker de daymepero.
Gogane ra cer mığare qıçkeki este, Abasa ame
kote uca, mal u dovvare xo ki levve de ro. Na hete
Koe Bokıra ra eskeri top erzene, nane yi mal u dovvar
ra. Saan ÅŸi, a roce qewÄŸa kerde, roca bine venge tu-
fongi bıria. Mı be Lace Phırçoy a mığara de vınetime.
imame Laçi vecia ama, vatke:
-Oalmekere, pırd bine ma de şikia, Lıl be cenia
xo, jü ki Bırae Al i e İşi gınay Çheme Muz iri ro, awe
berdi kerdi bine kemera girse, endi neveciay.
Lıl ke koti ro şivene çie xo wo qimetın xode ber-
dene, a roce ki altune xo vıle de biye. Dema Altuni
gırani biye nevecio awe ser. İmame Laçi vatke:
-Xatunane çe Abas Ağay re qesey mekere, Saan
AÄŸae yi kiste.
Endi jibayıs u kharraisa berbayme, daime xoro,
xo ruçkinime. A roce ma onca pırd gıreda, sevve şiki-
ye, Saan uca vecia. Se ke ama herslemiÅŸ bi, vatke:
-Mı de Khakıta piye sımanene. Ez ama kota wer-
te aşirane sıma, dema biya koti ? Sıma be pheştia mi-
ra feteline. Sıma ceniyane ma tersnene vane: "Saan
kisto, zerre xo kene sa" ?
Mare vatke:
-Urzere..! İta, e vınetene niyo.
Ma, uştinie ra kotime nınga pirdi, hama endi se-
wa. Hire reseni kerdi peser eşti vıle manga ke bover-
vışnime. Ma, hata sodır mal u dovvar tede kerd bo-
ver. Gınayme bine Gogane tufonge Şıxhesen ki Saan
Ağay esto vıle xo. None ma ki hete Tılage de mend,
vesanime. Rae Gogane tırr u terrişe, golige negurina.
Hen ke serkena vana nejdiyo, hama sonime nesoni-
me rae neqedina. Ma restime Gogane lel kot, taqate-
ra ki kotime, Sasmaile Khırri vatke:
-Biya miye serebıbırne, mare ronde surke xore
borime.
Awe çina, vore esta hama kermi kote cı. Vas hân-
yo ke erzeno miyane. Åžixhesen ki mara cor Dere
Khela Gogane de ro. Miye serebırne, ma xore gost
werd. Saan Ağay, Şıxhesen re elçie rusna vatke:
-Cıre vace, ma koti de hurendi biçerime ?
Elçi ama, vat:
Åžixhesen vano: 'Bere ravere qarÅŸie Sultan Babay
de merxa de girse esta, bine aye de rone, merxe gır-
sa, e ke siliye bıvoro bine xode ronedana'.
Ma goça xo gurete sime bine a merxe de naro. Bi
sodır, Saan Ağa hayıge xo bi. Veng u mı da vatke:
-Usene mı, ala be lewe mı.
Ez siya, vatke:
-Mı ewro hewne xo de Saismailo Khuresıc di.
O, Zato de ze Pexamberi bi, yi waxte de vatbi:
"Rayberi bıkise". Mıleti vatbi ke: "No, budelao. Sa-
an AÄŸay hewne xo qedena, pusula onte vatke:
-Jüo de sıpela nao Ware Kurna ro yeno, ez vana
pire ma Saismailo.
Ma veştime ra xeyle ca vera cı sime, dot ra ama
ke raşti ovvo. Ma sime desta kele xo bırna, yi dest da
pheştiya maro, mare düvvay kerdi. Amayme bine
merxe de niştime ro, cıre non
ard, yi xo kerd mırd. Pulur ra ko-
to rae, amo Mırcan, hen Khala
ro Thuzuk Baba teqib kerdo
amo. Xüya de yi eştbiye cara pe-
ra ra mejdia neguretene, des
qurÅŸi, phonc qurÅŸi guretene. Sa-
an AÄŸay re vatke:
-Saan, çıralığa mı biya..!
Saan AÄŸay vat:
-Piro, to cede xo kena no ha-
le ma se beno ?
Saismaili ebe beckane xo La-
ca Lıli be Lace Phırçoya salıxday
vatke:
-Saane mı, hukmat pe to ne-
ÅŸikino, hama ni toa xaynene u
bebextine kene. To ki hadare xo
vınde. Khures to de havai bo bı-
ko. Mı bere çe Şıxheseni.
Ez kota vırniye mı Saismail
berd çe Şıxheseni. Ma ke sime nejdiye bona, Anıke,
veng da Åžixheseni, vatke:
-Åžixhesen be, pixembere ma Saismail nao ama..!
Ma sime zerre çei, Saismail uca saate nemend
vatke:
-Mire pırd salıxde, ez ewro sona lewe Kokımi,
uca ra sona Tonm.
Ma inam nekerd, çıke; raa rocera zede wa. O, a
roce sono Koe Sosına de Sey Rızay veneno, uca ro
sono Sine, uca ra vereno ra sono Tonm, sande Me-
med Ağae Ağae Qıci re beno meyman.
Ez peyser ama bine merxe, elçie Zeyneli ama vat-
ke:
-Zeynel vano: 'Saan AÄŸa
çae uca teber ra mendo, va
barkero bero lewe ma'.
Esker veciya Thuzık Baba,
çı ke ma ke sonime koti ma
dıme ra yeno. Ma ki vvazey-
me ke zuqar de cae xo ravur-
nime. Roce, Demena ra Cıv-
rail Ağa, Cıve Kheji, Lace Sile
Suri be mordemane xo amay
levve ma. Vatke:
-Saan AÄŸa, ma amayme ke
to berime. Be werte ma, qe-
dao ke töre eno va mare bero.
Nete Saan AÄŸay eÅŸti bi ke
sero hama, Bextera neverda.
Ma qankerdime berdime çe
sey Rızay. Roce verdera xebe-
re ame vatke:
- Esker.amo bine bonane Dere Arey Tornoba de
Çheme Muzıri sero pırd vırazeno.
Zeynele Ali ama, vatke:
-Saan AÄŸa hade sime.
Saan AÄŸay vat:
-Sime se bıkime ?
Mektuba Sey Rızay ra tepia, Saani
zana ke fetelnene ke yi be AliÅŸer
Efendia bıkise. Ma bextera sime Feke
Çhemi, eskeri min küte ke pırd vıre-
aze. Ma, tufongi nay eskeri ra yine
pırd caverda vozda, a roce hata san
esker de dapero, san de cerayme ra
amayme. Zeynel i vatke :
-Saan Ağa, sıma ewro meymane
mine, hade sime çe ma.
Ma ke sime rae ra Saan AÄŸay al-
boze xo temeykerdi. Vat:
-Lao, Zeynel çefe xora ma nâbe-
no, san de cılâ sıma ke teber ra fiti ra, :;
pesewe, hurendia cılane xo avurne.
Di teni torne Miste Sure este, jü Mıstafao, jü ki
Efendi bi, yi ki a roce made amay. Sande mare kabab
sana cı, ma none xo werd. Chıle ma teber ra fitra.
Torne Miste Saate ibrahim be Lace Phırçoy, Saani pi-
ne. Torne Miste Sure pesevve veÅŸti ra ÅŸi zerre, ez us-
ta ra mı cıle Saani vurnayra. Xeyle sevve ke siye Zey-
nel Ama teber tepia ÅŸi zerre. Torne Miste Sure Efendi
be dire tenena amay teber, neard hasab ke Saan ra
ne. A roca bine Saani vatke:
-Sey Xıdır to, ape mı Alisan, Usene Mamıki jü ki
Xıde Phırçoy ita Direğe de mali bıçırayne. Ez doma-
ŞaayA^zana-te^çh^en&:k&::]
;A4â>be;x|eM
Çhenı i, eş keri r6m kû|e;:::ke:':;:
n ây; eskeri;: m$ff& pM:§a% ■; ^ ?
â– y Ä°râa vozMii i. -'i: â–
na bena Balıka.
Saan gotmış bi şi, ma Direğe de mal çırayneme,
ceniya Lace Phırçoy cema sani veciye ame. Berbena
dana xoro, vana:
-VVİy, wiy ...! Qırkerdi„.. Kisti..!
Ma vat:
-Çıgo, se bi ?
Aye vatke:
-Alişer Efendi be havalana mığara
de kiste, Zeynel amo, vano: 'Saan
AÄŸae yi ki ame kistene'.
Zekina des u di goligi ardi, çee
ma barkerdi. Ma ke goligi berd vere
çebere çe Zekina, Zeynele yi cero
veciay, piya qeseykene. Efendi vano:
-Mı sımare vat ke raver ceniya
Al işeri Zeri fa bıkese. Sıma ke vatena
mı bıkerdene, cenike, mara ne di
iyy^^fjS^M mordemi kistene, ne ki kerdene dır-
:':;':::;:;V;:;;ii:;i-S;':.;:j;;;:::: betin.
Qersune kınare pısa de kota Mis-
te Sure kaleke de çırtmışkerda, dırbetıno, cıra goni
yena. Zeyneli mira perskerd vatke:
-Khuresıce mı, Saan Ağa küo ?
Mı vat:
-Saan AÄŸa ita ra ÅŸi.
Zeyneli vatke:
-Çae nevınet ? Ma, o kerd nisange Sultanbabay.
Biyo dısmene Heqi, xaynene keno.
Mı serkerd ke heqbe esto ostori ser, cıra goni re-
cena herd. Mı vat:
-Heq kene a sene goni a heqbe ra râcena herd?
Zekina vatke:
-Sere Alişer Efendio cıra kerdo ardo, bene teslime
Elaiye kene, Khuresıce mı. Ala vınde soğınia ma se-
bena.
Ma uca ra barkerd amayme, Koe Balka de resti-
me Saani. Ma çhırria Al işeri cıre berde. Se ke heşia-
pe hurendia xode nistro Vatke:
-Mıze mare ame, Alişer Beg kisto, yi dıme ra sıra
yâna ma. Tırki teliye teste xo ebe xaynane ma wa ve-
cene no mire biyo derd.
Mılet vesano, thaba çino, qıtlığia. Hete ra esker
vecino koa, her keÅŸi derde xo gureto. Mordeme ma
ki mire vane: " VVerte made mevınde, to Saan Ağay
de fetelina, esker ke ama seveta tora mare xebera va-
no". Saan Ağay ki xo kerdo hazır ke sero hete Kama-
xi ra kelepur biyaro. Ostor ki çino ke ez seri, ostor es-
keri berd. Bextera ez devve ra kerda teber, jüo de
bexterıc ama vatke:
-Be piya sime Türktaner .
Ma ke sime Xozat subaya ez diya, vatke:
-Na isliga Saan Biga to guretapıra.
Ez esta hepıs. Çıke; Ez Xozat de Saan de feteliye-
ne, qaymeqami, yüzbaşi be aibayi mı naskene. A ro-
ce biye san İbrahimo Bexterıc ki ard est zerre. Mı va:
-Lao ibrahim to çae arda ?
Yi vat:
-Ez serba to arda, pire ma Sey Divaney ki vato:
'Sey Xıdır re wair mevece, o Saan de fetelio mare be-
la pedakeno, esker ma qırkeno'.
Phonc roc ke bi tamam, mı serkerd
ke tavvla de jibais eno. Taylım yüzbaşi
dano mormeke ro, ebe cızmana vecio
ser, devvesneno, o mordemek ki bine
de jibeno. Dere Hemırxani ra Khuresa
ra Saan AÄŸay xete rusta da yi mormeki
rusno elaiya Xozati, vato:
-Mordeme de mı sıma pegureto, yi
verdene ra raverde, neverdane ra ez
ewro pesewe sona basqunia qereqole
Qereğlani, neferede sıma wes never-
.. â– 'â– '' dana.
A xeta ke Saan AÄŸay rusna kota
yüzbaşi dest, vengo mı da ez berda
qate seri. A xete muskıte mı, mı ra
perskerd, vatke:
-No yajie kamiol
Mı vat:
-No yajie Saan AÄŸayo.
-Saan Ağay çhend şerri wendo?
-New ÅŸerri wendo.
-Çend serrio?
-ViÅŸt u di serra de ro.
-Resme Saan AÄŸay este!1
-Resımxanane Xozati de este.
Şi resmi ardi pıro serkerd. Se ke pı-
ro serkerd, albay tarmele bi şi, qâ fek
nelevvna, ez verdara.
Ez hepıs ra vecia, heşia pe ke Saan
Thanjiye de ro. Mı be pie xo sime çe.
^ ,r- ~ ;- Pie Taxşici Sukuri ama vırnia ma, pie
mire vatke:
-Seyd Hemed...! Saan AÄŸa itao .
Mılate ma, Hopa Balıka de ware de ro, ma sime
uca. Pie mı a sande vesne kerd qırbane. Xeyle sevve
ke siye ez kota ra, pesevve jüe lewe na ni çime mira,
lewe ki na ni çime mira. Ez usta ra ke Saan Ağao. Mi-
re vat:
-To xeyle ter s a?
Mı vatke:
-Tabi tersena, qoce hukmateo.
■'î?\* f
R.ı\ here Seydağay
Saani vatke:
-To endi serbest bıfeteliye, mare ke çie lazım bi
ma xebere dayme to.
'Ca Ke Cınavvaro, Kardi Sero Bene Derya'
Ez endi Saan Ağay de nâfetelia. Serra 1937'ine de
Aptullah Alpdoğani sıftekerdo; Xozat de qısia vıraza-
ne. Mılete ma ğare cı kerdo tey gurine. Made Pir He-
sene eşti bi dustâ Saan ra bi. Cıre Ağae Kheji vatene,
hire burca xo este. Baro AÄŸaine aÄŸao, bero seydine
seydo, bero hukmatine mamura pilo. Pir Hesâni mi-
re vatke:
-Sona koa de fetelina se kena, mıleto ke sono qıs-
le de gurino yine de so Xozat mare çi biya.
Ez ki siya Xozat, qısle de di roci guria, roca hire-
ine çhırria Saani ame.
Mı be jü Khuresıci, qısle caverda, fotoğrafa de Sa-
ani guret Xozat ra gınayme raâ peyiser sonime Bes-
puxar. Ma ke amayme pe qısle Xozati ra verdime ra
ma serkerd ke Xıdırâ Lıli, Xıdıre Phırçoy jü ki Torna
ibe Miste Sate ibrahim hae dot ra ene. Kince gonini
pırae, Elemana Saani herine de ro, düzme fisega be
durda Saani vıle de dardekerdaiya. Ma verdime ra si-
me restime Devva Devvrâşi, Efendie Hesâ Dedi uca
mali verde ro, dot ra veng u ma da vatke:
-Keğine, xeğeni sıma sone koti? Eskeri dorme
Bispuxari gureto, zi bızika sıma serebırneno, Qerğ-
lan ro sere. Say ke Saan weso, sıma dest u baji se-
merni we sone.
Ma ke sime QeraÄŸlan, qereqol uca rae sero vvo,
eskere ucay mı naskene. Ma sime ke cenderma ra
Boluli Memed, hao avve sero rüe xo tereno. Mire vat-
ke:
-Kidir hoÅŸ geldin. Gel sana bir bir silah vereyim,
git Saan'ı bekle.
Kae xo be ma wa keno, hama desbera ma nâna,
perr u pae ma şikiye. Ma verdime ra sime paga Çe Sı-
mıki ke her ca gon u golasur de vindbiaiyo. Ebe sim-
sara de khania sere Saani leşe ra bırnoya, simsar thuz
nebiyo tede xısırkerdo. Ma sime vere qereqoli ke Şu-
le Bege mtıxlar be lace xo Sııkri, jü ki mordeme ardo
uca, cenderrney sane dorme. Mı vat:
-Åžule Beg...! Kami to arda?
Yi vatke:
-Lace kerckıni ez arda.
Mı vat:
-O mormeko ke lewe sıma de o, kamo?
Vatke: '
-Lace Kele AbaÅŸo ke des u phonc teni na Qereg-
lan ra kiste, o mordcmo.
Hama mormekı na sapqa xo yan na c|ai.ı -o ser.
qebedayi fetelino, qe xode neveceno, nevano ke mı
kisene. Sırrı onbaşi vecia teber vat:
-Kidir hoÅŸ gelmiÅŸsin.
-HoÅŸ bulduk
-Nereden geliyorsun?
-Kozat'tan geliyorum.
-Nereye gidiyorsun?
-Ben köyüme gidiyordum, Erlerden Bolu 'lu Meh-
met bana dedi ki: 'Gel sana silah vereyim git Saan'ı
bekle.
Se ke mı hâni vat, cenderrney tede dayare, (e şir-
ta iştima kerdi. Sıra wa da tedine ro, hen gırmıka şa-
no ra ke çhiki çımane yine ra perrene, vatke:
-EÅŸek o... eÅŸekler...! Dema Saan gewexno, kae xo
be cı kene? Saan ke amine ita çae sıma miji verdine
xo? Sıma roca Heqi non u pendire Saani werdine,
ebe kababani Saani çif kerdeni, iwro çae ebe can-
degi Saania kae xo kene?
A roce ez siya çe, san de yi hirmena mordema-
ne ma, mara tepia uca qereqol de sane qersuna ver
kisene.
Ostore Saani Be Åžuvvare Mend
Roce Qerexlan ra Muduro bexterıc ama, vatke:
-Kidir ez ama ke to beri Qerexlan. Ostori Saani
des roc esto ke ardo uca, kes nidhawreno alef cıdo,
waxto ke vesaniye ra geber bo. Mı albay ra teminat
gureto, kes dimisi to nebeno.
Çıke o zano ke ez Saan de fetelia. Zerre mı da-
mıştneda ez usta ra tey siya. Ma sime ke lewe bona-
ne Xıdır de göre gıreda, dorme dara ra çitkerdo, os-
tori kerde cı. Ostore Saani biyo tulegın, kalaki nişte
jubin ra. Se ke ez nat ra siya mı eskil kerd, dot ra kır-
kıriya ama, sere xo kerd vırandya mı, cor de çımara
gurr, gurr, gurrr kerdivvar. Zerre mı kerkele da, çime
mı bi pırre iştira ez ki berba. Saan ke kişino o di ro-
ci iştira kenovvar berbeno. Yarbay İsmail Hakkı Tu-
nay ama levve ma. Vatke:
-Alef cıde.
Mı alef da ostori, timarkerd. Albay vat:
-Re cinise.
Mı siliye dee qafe ro ez nista cı, sere u qına xo
kerde jü finciki eşti, eskeri hâni remene, hâni reme-
nâ. Albay vatke:
-Çai şilie danapıro?
Mı vat:
-Küa xo nia wa, hem cinistene de hem warama-
ine de siliyi ke pıromede neverdano.
Mı ke surrâ di surri ard berd, Yarbay yaxâ mı gu-
ret, vatke:
■Toa ke nı ostori hata Kozai made biyarö.
Mı vat:
-Ez ke seri Xozat esker nano mira mı kiseno.
Yi ebe zora ez rusna. Ez hata Sırtıka tey siya. Mı
çause na pıro, musna cı. Yine berd Xozat uca ra ber-
do Anqara. Bado mılete ma ra taine eskerina xo Ça-
nakkale de kerde, yine o ostor uca di bi. Nınge ra k'
dırbetın biyo, biyo leng, tedine o naskerdene.
Mısavvre Saan be Alisan Ağaya kene
Saan be tae isane Bextera sone Thanjie. Uca de
Meme Hüre vano.
-Saan Ağa ez heşia pe, Lace Phırçoy be taina mı-
sewre kerdo ke to bıkise.
Saan inam nekeno. Hama Saan AÄŸa, di roci ra
raver, Lace Lıli be Lace Phırçoya rusneno Pakıra, Yi
sone taxalete Avdıla Pasay bene. Dede Saan Ağay,
Sılemane Weli Begi Pakıra de vınetene. O hete huk-
mati de bi. A roce Lace Lıli be Lace Phırçoy re vano:
-Sıma ke' besekene Saani bıkise, bere taxalete
hukmati be.
Saan sono Thanjiye. Bilges de Hemırxan esto,
Elqajiye de Lace Phırçoy vano:
-Saan Ağa; ez, to, VVeleke ma be Meme Hüre be-
re sime Koe Balıka. Dede to Alisan Ağa, Canike Pe-
re, bırae to wo qıc, İbrahime Torne İbi, ni ki sere De-
wa DewreÅŸi. Roca bine eyme reseyme pe.
Alisan sono Dewa Devvreşi, Saan sono Balıka. E
ke sone yi vverte xode qeseykene Meme Hüre heşi-
nope, vano:
-Saan Ağa ez sıma de nena, tobekara, ez terefe
hukumat de ra.
Saan Ağa, hurdmena lace Phırçoy, jü ki Khuresıc
piya sone. Khuresa uca wara de bene, vane:
-Saan Ağa, sıma ita vındene, hama esker serba sı-
ma yeno, ita ma ki qırkeno.
Saan, vano:
-E ke heniyo mare di qati cila biyare, dewe ra cer
bine qoaxa de rafie, ma uca ramerdime.
Cıre cila ane bine qowaxa de fine ra. Lace Phır-
çoy yi Khuresıci re vano:
-Sodır re di saati mende, to çae xo şano ita urce
so.
Saan AÄŸa saata xoro serkeno, vano:
-İbrahim, so mare bızeke serebıbırne, sorba qer-
teke mere biya.
ibrahim ke sono, Saan AÄŸa kono ra. Saan AÄŸa
hevvn de nırreene. Tene waxt ke vereno ra, Lace Phır-
çoy, elemane Saan Ağay bine bercine Saani ra once-
no, Saan hona hayıg beno, vano:
-Lao, çıgo heni kena ?
Lace Phırçoy vano:
-Saan Ağa, mı dest kerd bine cila tora ke ala qu-
tia tutuna to kotia, mı xore cığara bıpistene.
Saan Ağa qutia xo veceno, cı ra cığaree dano cı,
vano:
-Bıce, to be na cığara wa te rü de.
Saan onca sono hevvn ra, eke nırrais yeno, Lace
Phırçoy zano ke hevvne şirin de ro. Tufong bine cıle
ra onceno, şano çare, o bin ki tufonge xo şano sene
hurdmena nınga tufonga öncene.
Saan tilbeno, vano:
-Weiy..! weiy, nay mira!
Lace Lıle Xıdıri mae ra bırae Saani yo. Alisan Ağa
ke Devva DevvreÅŸi ra yeno, veng dane, vane:
-Saan AÄŸa kisto..!
Alisan AÄŸa heÅŸinope, vano:
-Xıdır...! Çıgo qale Saani kene?
Xıd vano:
-Nene Alisan AÄŸa, vane: 'Dile AÄŸay kisto'.
Se ke kone dere, çheka Alisan Ağay cıra çene,
Alisan AÄŸa, vano:
-Dema ke yine n. ma. Saani, sıma ki n.. ma. mı,
ne ?
Uca çar mordemi nane pıra, Alisan Ağay ki uca
kisene.
Sere Saani ke ÅŸi mezat hef ama guretene
Sere Saani çene bene hukumat taxalat bene. Heş-
te kote maben Hesen AÄŸae VVeli AÄŸay, Mezra Sure de
kot vırniye, yi hurdmena Xıdi uca kisti. Meme Hüre
ki tey beno, o nano pıra. A zımıstan ki İbrahim kist.
Vvele Lace Phırçoyo ke na Saani ra, o ki Sıleman on-
başiye qereqole Qereğlani kist, Sılemani vato:
-Eşşek oğ.. eşşek..! Saan'ı sen vurursun öyle mi ?
NOTE BINEY:
Kokım: Sey Rıza
Anıke: Cenia Şıx Heseni
Zekina: Ceniya Babae Sey Ruay
Lace Kerckıni: Lace Lıli
|
